تحلیلگران می گویند در حالی که چین با یک شروع بزرگ در ساخت زیرساختهای معدنی، از جمله عملیات تامین مالی، یک کشور شناخته شده و جا افتاده در سراسر قاره افریقا است، امریکا باید عقب نشینی کند.
تقاضا برای مواد معدنی حیاتی که به فناوریهای انرژی پاک جهان، کالاهای مصرفی و کاربردهای دفاعی نیرو میدهند، در حال افزایش است. این فلزات همان چیزی است که اقتصاد مدرن روی آن کار میکند: ما به آنها برای تلفن، وسایل نقلیه الکتریکی و ماهوارهها و خیلی موارد دیگر نیاز داریم. پیشبینیها نشان داده اند که در دهههای آینده، جهان به کبالت، مس، لیتیوم و منگنز، در میان سایر مواد معدنی، چندین برابر بیشتر از آنچه در حال حاضر تولید میشود، نیاز خواهد داشت.
این موضوع، یک چالش استراتژیک برای ایالات متحده است، زیرا چین بر زنجیره تامین مواد معدنی حیاتی جهانی تسلط دارد و ۶۰ درصد از تولید جهانی و ۸۵ درصد از ظرفیت پردازش را به خود اختصاص داده است. بر همین اساس، برای کمک به تامین تقاضا و تنوع بخشیدن به عرضه، سیاستگذاران غربی به طور فزاینده ای به آفریقا نگاه می کنند که حدود یک سوم منابع معدنی جهان را در خود جای داده است.
این توجه فزاینده بین المللی به توسعه مواد معدنی حیاتی آفریقا می تواند به ایجاد یک قاره مرفه تر و با ثبات تر کمک کند. بسیاری از کشورهای آفریقایی امید زیادی به آنچه که منابع معدنی آنها می توانند برای مسیر توسعه کشورهایشان انجام دهند، دارند. در واقع، برخی از سیاستگذاران ارشد ایالات متحده در مورد نقشی که استخراج معادن مورد حمایت غرب میتواند در تغییر اقتصاد آفریقا داشته باشد، با عبارات جسورانه صحبت کردهاند. مقام ارشد انرژی کاخ سفید، در سال جاری در کنفرانس معدن آفریقا گفت که انتقال انرژی فرصتی برای دگرگونی آفریقا است.
با این حال، ممکن است که توسعه شدید این منابع طبیعی، نابرابریهای اقتصادی را بدتر کرده، فساد را افزایش دهد و بیثباتی و درگیری را در این قاره تحریک کند، همانطور که اغلب در آفریقا دیده میشود. بر همین اساس، ایالات متحده و شرکای آن در صدد هستند با کشورهای آفریقایی همکاری کنند تا این اطمینان حاصل شود که سود این منابع در درجه اول به آفریقایی ها می رسد. اما ابتدا باید در خصوص ساخت جاده های عظیمی که چین قبلاً در این قاره ایجاد کرده است، غلبه کنند.
پکن به شدت مستحکم شده است …
پکن از طریق طرح کمربند_ جاده و تلاشهای دیگر، استراتژی چند دههای را دنبال کرده است تا تامین مطمئن مواد معدنی حیاتی را تضمین کند. شرکت های چینی تحت حمایت دولت خود دارای موقعیت های مالکیتی در شرکت های معدنی در پنج قاره هستند. در آفریقا، چین در حال حاضر به خوبی جا افتاده و خود را نشان داده است. به عنوان مثال، در جمهوری دموکراتیک کنگو که ۷۰ درصد کبالت جهان را تامین می کند، شرکت های چینی تقریباً در تمام معادن تولیدی این کشور مالک یا دارای سهام هستند.
تخمین زده شده که چین می تواند تا سال ۲۰۲۵ یک سوم ظرفیت استخراج لیتیوم جهان را تامین کند
از طرفی، پکن اخیراً روند خرید خود را افزایش داده است. شرکت های معدنی و باتری های چینی در دو سال گذشته ۴.۵ میلیارد دلار در معادن لیتیوم سرمایه گذاری کرده اند و پشت بسیاری از پروژه های لیتیوم آفریقا در کشورهایی مانند نامیبیا، زیمبابوه و مالی هستند. در همین راستا، تخمین زده شده که چین می تواند تا سال ۲۰۲۵ یک سوم ظرفیت استخراج لیتیوم جهان را تامین کند.
امریکا معتقد است که تسلط چین در این بخش برای آفریقایی ها مفید نبوده است، زیرا امتیازات قرارداد آن معمولاً مبهم است و به شدت به سمت پکن متمایل است. امریکاییها می گویند: اخیرا که رئیس جمهور کنگو به پکن سفر کرد، به دنبال مذاکره مجدد در مورد قرارداد شش میلیارد دلاری زیرساخت برای مواد معدنی با رهبر چین، شی جین پینگ بود. از سال ۲۰۰۸، این قرارداد میلیاردها دلار مواد معدنی را به پکن ارسال کرده است، اما زیرساخت های کمی برای جمهوری دموکراتیک کنگو در ازای آن محقق شده است. معادن چینی و تحت مالکیت آنها قطعاً به اندازه رقبای غربی بر کاهش محیط زیست و ایمنی کارگران تأکید نداشته اند.
مقامات ایالات متحده معتقدند که در حالت ایدهآل، امریکا و شرکای آن میتوانند با آفریقاییها برای تشکیل یک زنجیره تامین مواد معدنی حیاتی عاری از نفوذ چین همکاری کنند
بر همین اساس، مقامات ایالات متحده معتقدند که در حالت ایدهآل، امریکا و شرکای آن میتوانند با آفریقاییها برای تشکیل یک زنجیره تامین مواد معدنی حیاتی عاری از نفوذ چین همکاری کنند. اما همانطور که برخی از خودروسازان آمریکایی و دیگران در حال یافتن این مسئله هستند، گفتن این کار آسان تر از انجام دادن است.
تحلیلگران چینی هم بر این باورند که چین با یک شروع بزرگ در ساخت زیرساختهای معدنی، از جمله عملیات تامین مالی، یک نهاد شناخته شده در سراسر قاره است. بنابراین، ایالات متحده باید عقب نشینی کند.
آیا ایالات متحده می تواند بازی خود را در آفریقا تقویت کند؟
دولت بایدن اعلام کرده است که ایالات متحده با افریقا است؛ در حالی که بخشی از تمرکز جدید امریکا برای تعامل با این قاره، بر مواد معدنی حیاتی تاکید دارد. تابستان گذشته، کاخ سفید استراتژی آفریقایی خود را منتشر و تاکید کرد که ایالات متحده به کشورهای آفریقایی کمک خواهد کرد تا از منابع معدنی حیاتی خود برای توسعه اقتصادی استفاده کرده تا به تقویت زنجیره های تامین متنوع، باز و قابل پیش بینی کمک کند.
دولت بایدن در حال گرد هم آوردن متحدان و شرکا از طریق ابتکاراتی مانند مشارکت امنیت معدنی است؛ گروه جدیدی از کشورهای همفکر که برای افزایش سرمایه گذاری غربی و تقویت زنجیره های تامین مواد معدنی حیاتی افریقا طراحی شده اند
همین چند ماه پیش، مقامات سراسر دولت ایالات متحده مهم ترین هیئت را تشکیل دادند و در برجسته ترین کنفرانس معدنی آفریقا شرکت کردند. بر همین اساس، دولت بایدن در حال گرد هم آوردن متحدان و شرکا از طریق ابتکاراتی مانند مشارکت امنیت معدنی است؛ گروه جدیدی از کشورهای همفکر که برای افزایش سرمایه گذاری غربی و تقویت زنجیره های تامین مواد معدنی حیاتی طراحی شده اند.
سلسله سفرهای سطح بالای دولت بایدن به این قاره اغلب شامل توقفی در زامبیا می شود، جایی که یکی از غنی ترین ذخایر مس در جهان وجود دارد که برای برق رسانی ضروری است. رئیس جمهور منتخب این کشور هاکاینده هیچیلما هدف خود را سه برابر کردن تولید مس زامبیا در یک دهه آینده تعیین کرده است. تحلیلگران مالی هشدار می دهند که رسیدن به چنین هدف بلندپروازانه ای به سرمایه گذاری ۳۰ میلیارد دلاری نیاز دارد.
وزیر دارایی این کشور نیز اخیراً گفته که نفت زامبیا_ یعنی مس_ مزایایی را به همراه خواهد داشت که در جاهای دیگر دیدهایم. همه این پیشرفتها علاقه دوباره به بخش معدن آفریقا را برانگیخته است. اما کسانی که به دنبال سرمایه گذاری بلندمدت هستند و همچنین خود آفریقایی ها، چندان مطمئن نیستند که تعهد ایالات متحده به این قاره همان چیزی است که باید باشد زیرا سفارتخانه های امریکا در این قاره بطور مزمن با کمبود کارکنان مواجه است و همچنین، در حالی که نشانههایی از بهبود وجود دارد، اما دیپلماتهای آمریکایی مدتهاست که از همتایان خود از دیگر قدرتهای جهانی در زمینه تمرین «دیپلماسی تجاری» عقبتر هستند.
یک بازار چالش برانگیز
منافع تجاری غرب برای سرمایه گذاری در کشورهایی با دولت های ضعیف یا شیوه های ضعیف کار، که در برخی از کشورهای آفریقایی رایج است، مردد بوده است. علیرغم حضور برخی از بزرگترین و پیچیدهترین شرکتهای معدنی در جهان، تصاویر استخراج از معادن صنعتی تأثیر منفی بر برداشتهای بخش معدن آفریقا گذاشته است؛ در حالی که امریگا معتقد است که سرمایه گذاری غربی برای افزایش استانداردهای نیروی کار و محیط زیست در این بازارهای چالش برانگیز ضروری است.
البته مطمئنترین راه برای تشویق سرمایهگذاری بیشتر غرب در منابع طبیعی آفریقا، افزایش قیمت بازار است. به هر حال، این شرکت ها شرکت های بخش خصوصی هستند. اما در اینجا نیز چالش هایی وجود دارد. در طول تاریخ، صنعت معدن در چرخه رونق و رکود گرفتار شده است.
کانی های حیاتی امروزی تفاوتی ندارند. به عنوان مثال، افزایش اخیر کبالت اندونزی در بازار به کاهش قیمت ها از ۴۰ دلار در هر پوند در سال گذشته به حدود ۱۵ دلار در این ماه کمک کرده است. در ماه می اعلام شد که ساخت و ساز نهایی پروژه کبالت آیداهو به دلیل شرایط بازار به حالت تعلیق درآمد.
پیچیده کردن مسائل و فناوریهای در حال تکامل میتواند ترکیب باتریهای امروزی را تغییر دهد و تصمیمگیری در مورد سرمایهگذاری بلندمدت را حتی برای محاسبه چالشبرانگیزتر کند. علاوه بر این، عدم اطمینان در مورد نحوه برخورد با منابع معدنی برای اهداف قانون مالیاتی ایالات متحده وجود دارد. کاهش قیمت برای این مواد کلیدی تهدیدی برای بدتر کردن وضعیت عرضه است.
البته، توسعه منابع طبیعی از لحاظ تاریخی به درگیری در سراسر این قاره کمک کرده است. امروزه دسترسی به مواد معدنی در شرق جمهوری دموکراتیک کنگو باعث شده است که گروههای مسلح مرتکب نقض حقوق بشر شوند. منطقه کابو دلگادو موزامبیک از خشونت رنج می برد که تا حدی ناشی از نارضایتی ها از توسعه منابع معدنی است.
دولت ایالات متحده برای کمک به سرمایه گذاری های ریسک زدایی در کشورهای در حال توسعه، آژانس های مالی مانند شرکت مالی توسعه بین المللی ایالات متحده و بانک صادرات و واردات را اصلاح کرده است. با این حال، حمایت از این آژانس ها از پروژه های معدنی به کندی تحقق یافته است.