ابرپروژه فرآوری روی ایران، این روزها در حال برداشتن گام‌های نهایی در جهت راه‌اندازی است. کارخانه ای که بر اساس میزان تولید در فاز نخست، لقب بزرگترین در ایران و خاورمیانه را با خود به همراه دارد.
معدن سرب و روی و باریت مهدی آباد در استان یزد، با دارا بودن بیش از ۷۰۰ میلیون تن ذخیره زمین شناسی سرب و روی و نزدیک به ۱۷۰ میلیون تن ذخیره قابل استخراج، دومین ذخیره جهان محسوب می‌شود و با این پشتوانه توانسته بزرگترین پروژه تولید کنسانتره روی خاورمیانه را در دل خود جای دهد.
معدن مهدی آباد قرار است در سه فاز در مجموع به ظرفیت تولید ۸۰۰ هزار تن کنسانتره روی به همراه ۸۰ هزار تن کنسانتره سرب- نقره دست یابد که اکنون فاز نخست آن مراحل انتهایی را طی می‌کند. با راه اندازی تنها فاز نخست این پروژه عظیم، بزرگترین کارخانه فرآوری سرب و روی کشور متولد خواهد شد. در این مرحله، سالیانه با ورودی ۲ میلیون تن خاک معدن، ۲۰۰ هزار تن کنسانتره سولفیدی با عیار ۳۵ درصد روی تولید می‌شود.
«حمیدرضا حمایت» مدیر مجتمع سرب و روی و باریت مهدی آباد و مجری طرح جامع سرب و روی کشور، با اشاره به قرارگیری ۷۵ درصد از ذخایر قابل استخراج سرب و روی کشور در مهدی آباد گفت: اکنون ظرفیت کارخانه‌های تولید شمش روی کشور ۴۹۰ هزار تن و تولید واقعی شمش حدود ۲۲۰ هزار تن است که با ورود مهدی آباد به عرصه تولید و بهره برداری از فازهای سولفیدی مهدی آباد، بخش اعظم ظرفیت خالی کارخانه های تولید شمش روی کشور (حدود ۱۴۰ هزار تن) پوشش داده خواهد شد.
مشخصات ابَرپروژه
حمایت، درباره تامین زیرساخت های اصلی این پروژه افزود: اجرای طرح تامین آب کارخانه مهدی آباد با احداث خط لوله ای به طول ١٠٠ کیلومتر از محل تصفیه خانه شهر یزد چندی پیش راه اندازی شد که بزرگترین طرح انتقال پساب کشور به صنعت محسوب می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: درخصوص تامین برق کارخانه های فرآوری؛ با احداث پُست برق ۳۳/۱۳۲/۴۰۰ کیلو ولت و خط انتقال ۱۳۲ کیلو ولت به طول ۲۷ کیلومتر با ظرفیت انتقال ۸۰ مگاوات، برق کارخانه های فرآوری مهدی آباد تامین شده است. این در حالی است که به‌منظور دسترسی به ماده معدنی اصلی مهدی آباد، بیش از ۹۵ میلیون تن باطله برداری نیز انجام شده است.
مدیر مجتمع سرب و روی و باریت مهدی آباد در ادامه با اشاره به اهمیت استفاده از تولیدات ملی، تصریح کرد: در همین راستا در این واحد صنعتی و معدنی حتی الامکان از تجهیزات بومی و ساخت داخل استفاده شده است، به‌طوری که ۶۰ درصد از کل تجهیزات استفاده شده در این طرح از تولیدات داخلی بوده و همچنین تجهیزات خارجی از بهترین برندهای مطرح در دنیا تامین شده است.
وی اضافه‌کرد: مدار سنگ شکنی نصب شده با ظرفیت ۷۵۰ تن بر ساعت پاسخگوی فازهای یک و ۲ طرح بوده و آسیای بال میل نصب شده با توان ۵.۵ مگاوات و با طول ۱۱ و قطر ۵.۵ متر که ظرفیت ۲۵۰ تن بر ساعت را داراست، بزرگترین آسیای صنعت سرب و روی کشور محسوب می شود.
حمایت ادامه‌داد: در فاز نخست طرح، یک‌هزار و ۱۰۰ متر نوار نقاله نصب و در مدار فلوتاسیون این کارخانه برای نخستین بار در صنعت سرب و روی کشور از سلول‌های تانک سل استفاده شده است. همچنین با به‌کارگیری آسیای ریگراند قابلیت خردایش مجدد ذرات ۵۰ میکرونی تا ابعاد ۱۰ میکرون انجام می شود که تاثیر قابل توجهی در افزایش عیار کنسانتره و محصولات مورد نظر ایجاد می کند و با استفاده از دستگاه های فیلترپرس مجهز به فناوری پیشرفته و به روز دنیا، شرایط آبگیری ذرات تا ابعاد ۱۰ الی ۱۵ میکرون در فشار عملیاتی بیش از ۲۰ بار مهیا شده است.
یک میلیارد دلار سرمایه گذاری در سه گام
وی ضمن اشاره به سرمایه گذاری یک میلیارد دلاری لازم برای بهره برداری از همه فازهای این طرح عظیم، تصریح‌کرد: هم اکنون سرمایه گذاری انجام شده برای فاز نخست به مرز ۳۰۰ میلیون دلار رسیده است. در همین حال، نکته قابل توجه این است که برای نخستین مرتبه، قرارداد سرمایه گذاری در مقیاس جهانی با اعتماد دولت (ایمیدرو) به بخش خصوصی به منظور استخراج و آماده سازی معدن، تامین زیرساخت های لازم و تولید کنسانتره واگذار شده است.
فاز نخست در چند قدمی افتتاح
مدیر مجتمع مهدی آباد با اشاره به مشکلات اولیه پروژه اظهار داشت: در گذشته ای نه چندان دور مهدی آباد دچار چالش‌های متعددی از جمله، نبود زیرساخت لازم (آب- برق) برای راه‌اندازی کارخانه های فرآوری، فقدان دانش فنی مرتبط با فرآوری مواد معدنی کم عیار، نیاز به سرمایه گذاری کلان، حجم عظیم باطله برداری به منظور دسترسی به ماده معدنی اصلی معدن مهدی آباد (سولفید روی) و همچنین اخذ مجوزهای محیط زیست در خصوص ساخت کارخانه ها و کنترل پسماند آن با توجه به قرارگیری دومین ذخیره سرب و روی جهان در منطقه حفاظت شده «کالمند» بوده است که با تدابیر ایمیدرو، توانمندی و تلاش بخش خصوصی و همراهی مسوولان و سازمان‌های دولتی ذیربط، رفع شده و هم اکنون فاز نخست طرح با پیشرفت ۹۲درصد در آستانه افتتاح و بهره برداری قرار دارد.
همچنین در حال حاضر بیش از ۶۰۰ نفر به طور مستقیم در طرح مشغول به فعالیت هستند که پیش بینی می‌شود پس از راه اندازی فاز نخست، این عدد به یک‌هزار نفر افزایش یابد.
طرح سرمایه‌گذاری احداث کارخانه های فرآوری سرب و روی مهدی، اینک وارد دوره جدیدی شده و پس از ۷۰ سال از شناسایی اولیه معدن، در حال سر برآوردن است و نویدبخش طلوعی خیره کننده در صنعت روی ایران خواهد بود.
