بهترین دوران طلایی بخش معدن ایران در زمانی بوده است که ما وزارتی داشتیم به نام وزارت معادن و فلزات.
تا زمانی که معادن وزارت خانه ای به نام خودش داشت و از سایر صنایع جدا بود اوضاع خیلی بهتری داشت.
سیف الله آراسته، عضو کمیسیون معدن انجمن سنگ ایران ، گفت و گویی با تحلیل بازار انجام داده که در پی می آید:
* نظرتان در خصوص تفکیک معادن از وزارت صمت چیست؟
به جرات می توانم بگویم که بهترین دوران طلایی بخش معدن ایران در زمانی بوده است که ما وزارتی داشتیم به نام وزارت معادن و فلزات که در زمان آقای محلوجی بود. آن زمان دوران طلایی معدن ایران بود. اما از زمانی که وزارت های مختلف در یکدیگر ادغام شده و وزارتی شکل گرفت به نام صنعت معدن و تجارت ، کارها دچار پیچیدگی شد.
اولا وزارت گری بر بخش معدن ضعیف شد و ارگان های دیگری مانند منابع طبیعی در این بخش میدان داری کردند که خیلی از مشکلاتی که در بخش معدن به وجود آمد توسط ارگانی مثل منابع طبیعی به وجود آمد.
منابع طبیعی مخالفت هایی به وجود آورد که بسیاری از معدنکاران ما را سرخورده کرد . در نتیجه اقتدار وزارت صنعت و معادن و فلزات از دست رفت و بیشترین آسیب متوجه بخش معدنکاری کشور شد.
منابع طبیعی مخالفت هایی به وجود آورد که بسیاری از معدنکاران ما را سرخورده کرد . در نتیجه اقتدار وزارت صنعت و معادن و فلزات از دست رفت و بیشترین آسیب متوجه بخش معدنکاری کشور شد.
دومین موضوع این بود که در زمان صدرات آقای محلوجی و معادن و فلزات دیدگاه اصلی حمایت از بخش معدن بود. به طوری که تجهیزات و ماشین آلاتی در زمان آقای محلوجی وارد کشور و به بخش معدن داده شد که در هیچ دولتی چنین حمایتی از بخش معدن به وجود نیامد. نهایتا ماشین آلاتی که الان در بخش معادن فعالند ماشین های ی هستند که خیلی از آ نها فرسوده اند و عمری بیشتر از ۲۵ سال دارند و همچنان درحال کارکردن هستند. این ماشین ها هم استهلاک زیادی دارند و هم از راندمان پایینی برخوردار شده اند.
از آن زمان به بعد، وزرایی که سرکار آمده اند اکثرا وزرای سیاسی بوده اند ، نه وزرای تخصصی که براساس تخصصشان کار انجام دهند.
امیدواریم به زودی بخش معدن مستقل شود و الحاقیه ای که الان اعلام کرده اند اگر لایحه یک مقداری دستکاری شود و بتوانند در بخش معدن یک وزارت مستقل با ردیف بودجه مستقل تعیین کنند بسیار خوب خواهد شد. باید از بخش معدن حمایت های لازم صورت گیرد. زیرا این بخش صنعتی یعنی معادن کشور موتور پیشران صنعت کشور است.
البته منظور این نیست که بخش معدن می تواند جایگزین نفت شود؛ اما می تواند موتوری قوی برای پیشرفت صنعت کشور باشد و شکوفایی اقتصادی را به همراه بیاورد.
* آیا اگر دولت از بنگاه داری بخش معدن خارج شود شرایط معدنی کشور بهتر خواهد شد؟
بنگاه داری دولت در بخش معدن آسیب های فراوانی به این صنعت وارد کرده است . ولی به معادن بخش خصوصی و معادن کوچک مقیاس ضربه های بیشتری وارد شده است. این یک واقعیتی است که درحال حاضر وجود دارد. دولت معدن داری و مدیریت معادن بزرگ دست را باید به بخش خصوصی واگذار کند. این بهترین کار است که اگر اتفاق بیافتد برای بخش معدن بسیار خوب خواهد بود.
* با توجه به شرایط اقتصادی که در حال حاضر وجود دارد آیا به صرفه است که معادن کوچکی که سال هاست غیر فعال شده اند فعال شده و به بهرداری برسند؟
اول باید دید که معادن کوچک مقیاس اصلا برای چه تعطیل شده اند؟ یکسری از معادن کوچک مقیاس ما به خاطر شرایط بد اقتصادی تعطیل شده اند. این که چه زمانی شرایط تغییر کند و این معادن فعال شوند معلوم نیست. اما این معادن جای فعالیت دارند.
اگر شرایط اقتصادی مناسب شود فعالیت این معادن هم صرفه اقتصادی خواهد داشت؛ اما با شرایط اقتصادی که درحال حاضر بر کشورمان حاکم است شاید مقرون به صرفه نباشد. زیرا الان یک لودر قیمتی بالغ بر ۱۵ میلیارد تومان دارد و تعمیرات دستگاه های معدنکاری هم بسیار سرسام آور است. و از سوی دیگر هم تحریم های که طی سال های اخیر متحمل شده ایم به شرایط بد اقتصادی مان دامن زده است. برای همین موارد است که معادن کوچک غیرفعال شده اند.
البته به جز تحریم، خود تحریمی متولیان بخش معدن و صنعت کشور است که آسیب بیشتری به این صنعت زده است.
البته به جز تحریم، خود تحریمی متولیان بخش معدن و صنعت کشور است که آسیب بیشتری به این صنعت زده است. معدنکار و فعال اقتصادی ما با مشکلاتی مواجه است که دیگر چنین مواردی در توانش نیست. اگر تحریم ها و خودتحریمی ها از بین برود بسیاری از معادن کوچک مقیاس ظرفیت به روز رسانی خودشان را دارند.
بخش دیگری که در خصوص معادن کوچک مقیاس وجود دارد که اکثرا معادن سنگ ساختمانی هستند این موضوع است که دسترسی به بازارهای جهانی برای آنها سخت است.
بارها ما اعلام کرده ایم که سنگ کوپ سفیری است برای سنگ فرآوری شده، این ها باید فعالیتی که می کنند و تولیدی که انجام می دهند تولیدشان به بازارهای جهانی عرضه شود تا بتوانند در بازارهای داخلی هم محصولات خودشان را عرضه کنند.
باید از تجار و بازرگانان حمایت شود تا در کنار بخش معادن کوچک مقیاس فعال شوند. پس یکی از نیازهای دیگر این است که برای فعالیت های بخش معادن کوچک مقیاس ، باید حمایت های خوبی از آنها صورت پذیرد. یعنی باید از تجار و بازرگانان حمایت شود که این مساله هم دست وزارت خانه را می بوسد که از این افراد و از نمایشگاه های بین المللی و فعالین حوزه معدن حمایت کند. زیرا این حمایت ها باعث می شود که محصول معادن کوچک مقیاس در بازارهای جهانی عرضه شود.
* درحال حاضر به جز مواردی که فرمودید مهمترین مشکل بخش معادن چیست؟
متاسفانه یکی ازضربات که به بخش معدن وارد شده است از سیاسی بودن متولیان این بخش و غیرتخصصی بودنشان است. هیچ کدام از وزرایی که در راس کار آمده اند فعالین بخش معدنی و صنعتی نبوده اند. بلکه این ها افرادی سیاسی بوده اند که وارد این بخش شده اند. این مساله متاسفانه بزرگترین مشکلی است که درحال حاض ر گریبان فعالین اقتصادی کشور در هر زمینه ای را گرفته است.
درخواستی که داریم از رییس جمهور این است که اولا کسی را برای صدرات بخش صنعت و معدن و تجارت معرفی کند که سابقه فعالیت صنعتی و معدنی داشته باشد. این هم میسر نمی شود مگر این که با تشکل های صنعتی و معدنی رایزنی کنند و نظریات آنها را جویا شود.
کسانی که در بخش مدیریت وزارت صنعت و معدن هستند به قانون مستمر فضای کسب و کار احترام بگذارند. در این قانون پیش بینی شده است که باید دولت برای تصمیمات خودش با تشکل های معدنی و صنعتی و کلا تشکل های ذی ربط رایزنی کند و اقدام به صدور بخشنامه یا دستورالعمل کند.
دومین موضوع این است که کسانی که در بخش مدیریت وزارت صنعت و معدن هستند به قانون مستمر فضای کسب و کار احترام بگذارند. در این قانون پیش بینی شده است که باید دولت برای تصمیمات خودش با تشکل های معدنی و صنعتی و کلا تشکل های ذی ربط رایزنی کند و اقدام به صدور بخشنامه یا دستورالعمل کند.
متاسفانه با گذشت بیش از ۱۲ سال از قانون بهبود فضای کسب و کار چنین چیزی را ما شاهد نیستیم. و این یکی از بزرگترین دردهای ماست که بخشنامه ای که صادر می کنند بلای جان ما می شود و بخشنامه های خلق اساعه به وجود می آید. این دو موضوع را اگر دولت در نظر بگیرد خدمت بزرگی کرده است .اگر کمکمان نمی کنند شری هم به بخش صنعت و معدن نرسانند.
* معدن سرب و روی مهدی آباد با یک چهارم ظرفیتش فعالیت می کند علت این که این معدن نمی تواند با ظرفیت کامل فعالیت کند چیست؟
یکی از موضوعات همین مساله ای است که گریبان تمامی معادن را گرفته است. یکی این که تجهیزات کافی ندارند و به روز نیستند. مساله دیگر هم معارضین محلی هستند. معارضین محلی هم برای بخش معدن بسیار مشکل ساز بوده اند. من نمی دانم معدن مهدی آباد مشکلش چیست که به فعالیت اصلی خودش نتوانسته است دسترسی پیدا کند.
